دگرگونی ساختار اداری و اجتماعی ملایر از زوال ایلخانان تا سقوط صفویه

author

Abstract:

      منازعات مداوم ایران با عثمانی و برآمدنِ سلسله زندیه از ملایر، جایگاه قلمرو علیشکر را در سرنوشت تاریخی ایران برجسته نموده است. یکی از نواحی قلمرو، ملایر است که با توجه به نزدیکی­اش به مرکز قلمرو علیشکر، همچنین واقع‌بودن بر سرِ راه­های ارتباطی شرق و غرب کشور به ویژه راه عتبات، در تحولات تاریخی نقشی قابل توجه داشته است. به‌رغم کمبود داده­های تاریخی، این مقاله درصدد است تا ضمن معرفی اماکن جغرافیایی، به تبیینِ چگونگی دگرگونی در وضعیت اداری، فرهنگی، اجتماعی و نظامی ملایر، نتایج و عوامل مؤثر برآن بپردازد. این مقاله نشان می­دهد که در نتیجة فقدان شهر بزرگ، منطقة ملایر بعد از زوال ایلخانان، به لحاظ اداری، به عنوان بخشی از قلمرو علیشکرتابعِ همدان بوده است. موقعیت ارتباطیِ مناسبِ منطقه و افتتاح راه عتبات و عبور آن از ملایر در عهد صفویه، تراکم و تجمع ایلات قزلباش در منطقه، دشت ملایر را به عنوان یکی از مهم‌ترین مراکز پشتیبانی از مرزها در برابر تجاوز لشکریان عثمانی در عهد صفویه درآورده و مقدمات ظهور یک بافت قدرتمند ایلی ـ نظامی را در آنجا فراهم ساخت.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

حیات سیاسی امرای کُرد از زوال ایلخانان تا برآمدن صفویان

فاصله بین سقوط ایلخانان (736 ق) تا روی کار آمدن صفویان (907 ق) از پرآشوب­ترین و آشفته­ترین دوره­های تاریخ ایران است که عرصه را برای نضج و قدرت­گیری حکومت­های مختلفی در گوشه و کنار ایران فراهم آورد. جغرافیای سیاسی قبایل کُرد در غرب و شمال غرب که صحنه قدرت­نمایی آل جلایر، تیموریان، قراقویونلوها و آق قویونلوها بود از جمله حوزه­های موردتوجه و فعالیت حکومت­های مورد اشاره بود. پژوهش حاضر درصدد پژوهش د...

full text

دگرگونی نظام قشربندی اجتماعی در ایران از سقوط ساسانیان تا پایان امویان

ورود اسلام به ایران دگرگونی‌هایی در ساختار سیاسی و اجتماعی ایران به وجود آورد و بخشی از قشربندی اجتماعی ایران دستخوش دگرگونی شد. این پژوهش صرفاً تأثیر ورود دین اسلام بر قشربندی اجتماعی ایران را از سقوط ساسانیان تا سقوط امویان بررسی می‌کند. سؤال اصلی پژوهش آن است که ساخت سیاسی، اقتصادی و اجتماعی ـ فرهنگی ایران از ورود اسلام تا پایان دوران امویان، چه نقشی در تداوم یا تغییر قشر‌بندی اجتماعی ایران د...

full text

حیات سیاسی امرای کُرد از زوال ایلخانان تا برآمدن صفویان

فاصله بین سقوط ایلخانان (736 ق) تا روی کار آمدن صفویان (907 ق) از پرآشوب­ترین و آشفته­ترین دوره­های تاریخ ایران است که عرصه را برای نضج و قدرت­گیری حکومت­های مختلفی در گوشه و کنار ایران فراهم آورد. جغرافیای سیاسی قبایل کُرد در غرب و شمال غرب که صحنه قدرت­نمایی آل جلایر، تیموریان، قراقویونلوها و آق قویونلوها بود از جمله حوزه­های موردتوجه و فعالیت حکومت­های مورد اشاره بود. پژوهش حاضر درصدد پژوهش د...

full text

منصب ناظر بیوتات در دوره صفویه (از شاه عباس اول تا سقوط صفویه)

ناظر بیوتات، از جملـه مناصب ابداعی صفویان است. این منصب را در تقسیم بندی دیوانسالاری آن دوره می‌توان جزو مناصب درباری و تشکیلات سلطنتی به شمار آورد، که البته مانند سایر مناصب دوره‌ صفوی دارای کارکردهای دیگری ـ به خصوص اداری و در برخی موارد نظامی ـ هم بوده است. این منصب که از اوایل تأسیس سلسله صفوی پدید آمده بود، پس از اصلاحات اقتصادی شاه عباس اول – که تأثیر خود را در بیوتات سلطنتی هم برجای گذاش...

full text

تأثیر دگرگونی های سیاسی بر وضعیت سیاسی - اجتماعی مسیحیان ایران: از سقوط ساسانیان تا زوال آل بویه

مسیحیان ایران، از پر جمعیت ترین اقلیت های دینی در متصرفات ساسانیان بودند. اگرچه آنان در سال های پایانی حکومت ساسانیان درگیر اختلافات فرقه ای بودند، حرکت مسلمانان به سوی مرزهای غربی ایران، نقطه عطفی در تغییر وضعیت سیاسی – اجتماعی آنها محسوب می شد. مسیحیان ساکن در مرزهای غربی ایران از نخستین ایرانیانی بودند که با مسمانان روبرو شدند. بخش درخور توجهی از دگرگونی های سیاسی که در دو قرن اول هجری قمری ...

نگرش حاکمانِ آذربایجان به تشیع (از فروپاشی ایلخانان تا تأسیس صفویه)

تشیع از فروپاشی ایلخانیان تا برآمدن صفویان در ایران فراز و نشیب زیادی داشته است. بررسی وضع شیعیان در آن ایام در آذربایجان که مدتی بعد بستر تشکیل حکومت صفویان و رسمیت یافتن تشیع شده بود، اهمیت زیادی دارد. سوال اصلی پژوهش این است که حاکمان محلی آذربایجان پیش از روی کار آمدن صفویان چه نگاهی به تشیع داشته و با شیعیان آن نواحی چگونه برخورد کرده­اند؟ در این مقاله با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی و برر...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 27  issue 33

pages  141- 166

publication date 2017-05-22

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023